TÂM LÝ HỌC ĐẠI CƯƠNG
Về tác giả
Phó Giáo sư Tiến sĩ Trần Tuấn Lộ sinh năm 1931 tại Huế. Ông bảo vệ thành công luận án tiến sĩ năm 1973 tại Viện Hàn lâm Khoa học Sư phạm Liên Xô.
Ông là một Nhà giáo dục miệt mài gắn bó và cống hiến suốt cuộc đời cho khoa học. Ông dành phần lớn thời gian cho giảng dạy, nghiên cứu chuyên sâu ở lĩnh vực Tâm lý – Giáo dục. Ông từng đảm nhiệm nhiều vị trí công tác như Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu Giáo dục phía Nam, Trưởng Ban Tâm lý – Giáo dục Ban Khoa học Xã hội Thành ủy TP.HCM, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Tâm lý - Giáo dục Việt Nam, Chủ tịch Hội Khoa học Tâm lý – Giáo dục TP.HCM, Trưởng Khoa Tâm lý học và Trưởng bộ môn Tâm lý học trường Đại học Văn Hiến. Khi đã hơn 80 tuổi, PGS.TS Trần Tuấn Lộ vẫn đến giảng đường đều đặn và đam mê truyền giảng cho sinh viên trường Đại học Văn Hiến, một người Thầy mẫu mực, đạo đức và đáng kính trọng.
Ông mất năm 2022 tại Sài Gòn, thượng thọ 91 tuổi để lại bao thương tiếc cho gia đình và các thế hệ học trò.
Một số công trình tiêu biểu:
1. Qua truyên ngắn Chí Phèo, bàn thêm về cái nhìn hiện thực của Nam Cao (Tạp chí Văn học, số 4 năm 1964).
2. Giáo dục trẻ em bằng cái đẹp (Tại chí Nghiên cứu giáo dục, số 4 năm 1976).
3. Sự hình thành và phát triển nhân cách Hồ Chí Minh ở giai đoạn Người mang tên Nguyễn Tất Thành (trong cuốn “Hồ Chí Minh với sự nghiệp giáo dục” NXB Sự thật – NXB Giáo dục, Hà Nội, 1990).
4. Đi theo lý tưởng và con đường Bác Hồ đã chọn (Trong cuốn “Mùa thu cách mạng”, Ban Khoa học Xã hội TP.HCM, 1991).
5. Nữ sĩ Đạm Phương, nhà giáo dục học tâm huyết và tiên tiến của Việt Nam nữa đầu thế kỷ XX (Kỷ yếu hội nghị Khoa học toàn quốc tại Huế năm 2014 về Đạm Phương nữ sĩ).
Về giáo trình Tâm lý học Đại cương
Giáo trình Tâm lý học Đại cương được biên soạn trên cơ sở tiếp thu và kế thừa những ưu điểm truyền thống của các giáo trình Tâm lý học Đại cương Việt Nam đã có từ trước đồng thời có bổ sung một số kiến thức mới từ một số giáo trình Tâm lý học nước ngoài.
Giáo trình Tâm lý học Đại cương này là sự đúc kết kinh nghiệm sau 15 năm giảng dạy tại trường Đại học Văn Hiến của PGS.TS Trần Tuấn Lộ. Trước khi đi vào một trong hai chuyên ngành Tham vấn & Trị liệu tâm lý và Tham vấn tâm lý & Quản trị nhân sự thì sinh viên sẽ phải học qua giáo trình này. Có thể nói, những kiến thức được viết ra trong giáo trình này đều rất cơ bản, hiện đại, có hệ thống, bổ ích và thiết thực cho người học ngành Tâm lý học nói riêng và Khoa học xã hội nói chung.
Trên cơ sở đó, Giáo trình Tâm lý học Đại cương được phân chia thành 18 chương với những nội dung sau:
Chương 1. Tâm lý học là đối tượng nghiên cứu của tâm lý học
Chương này cung cấp các khái niệm cơ bản: Tâm lý là gì? Phân loại các hiện tượng tâm lý, vai trò của hoạt động và giao tiếp đối với sự hình thành phát triển con người, cơ sở sinh lý của tâm lý, bản chất và chức năng của tâm lý.
Chương 2. Tâm lý học là khoa học nghiên cứu tâm lý người
Chương 2 giới thiệu cho người học về lịch sử hình thành và phát triển tâm lý học hiện đại, những nguyên tắc, những cách tiếp cận và những phương pháp nghiên cứu của tâm lý học hiện đại.
Chương 3. Nhận thức cảm tính: Cảm giác và tri giác
Ở Chương này, tác giả viết về nhận thức là gì, cảm giác và tri giác là như thế nào, được phân loại ra sao. Hoạt động các giác quan để cảm giác và tri giác xuất hiện trong não. Ngoài ra, chương 3 còn cho biết một số quy luật của cảm giác và tri giác.
Chương 4. Nhận thức lý tính: Tư duy và tưởng tượng
Chương này có các nội dung chính: Những kiến thức về tư duy và tưởng tượng, đặc điểm của tư duy, các giai đoạn của một quá trình tư duy, các thao tác tư duy, các sản phẩm tư duy, các loại tư duy. Về tưởng tượng, người học sẽ biết được tưởng tượng đươc thực hiện qua phương pháp nào, mối quan hệ giữa tư duy và tưởng tượng ra sao…
Chương 5. Ngôn ngữ
Chương 5 giới thiệu những kiến thức về ngôn ngữ của cá nhân như là một hiện tượng tâm lý học. Về sự khác nhau và mối quan hệ giữa ngôn ngữ của cá nhân và tiếng của dân tộc, về sự phân loại ngôn ngữ, về sinh lý thần kinh của ngôn ngữ, về vai trò của ngôn ngữ đối với sư phát triển tâm lý, ý thức, về những đặc điểm của ngôn ngữ cá nhân và về sự phát triển ngôn ngữ ở trẻ em.
Chương 6. Trí nhớ
Chương này có các nội dung sau: Định nghĩa khái niệm trí nhớ, đặc điểm của trí nhớ, ba quá trình cơ bản của trí nhớ, các loại trí nhớ, cơ sở sinh lý thần kinh của trí nhớ.
Chương 7. Trí thông minh
Trong chương 7, tác giả định nghĩa khái niệm trí thông minh là như thế nào, một số thuyết về cấu trúc của trí thông minh và đo đặc trí thông minh.
Chương 8. Sự học
Chương này định nghĩa sự học là gì, phân loại ba cách học, căn cứ vào kết quả thí nghiệm của Pavlov về phản xạ có điều kiện, thí nghiệm của Thorndike về điều kiện hóa thao tác và thí nghiệm của Bandura về sự học bằng nhận thức. Chương 8 còn phân tích sự khác nhau giữa con người và động vật trong sự học và phân tích tầm quan trọng của sự học đối với sự phát triển tâm lý và ý thức của con người.
Chương 9. Ý thức và vô thức
Chương 9 định nghĩa các khái niệm ý thức và vô thức, phân tích đặc điểm của ý thức, sự hình thành và phát triển của ý thức cá nhân, sự khác nhau giữa tiền ý thức và tiềm ý thức mặc dù tiền ý thức và tiềm ý thức đều thuộc về vô thức.
Chương 10. Các trạng thái khác nhau của ý thức
Nội dung chương này trình bày các trạng thái khác nhau của ý thức. Đó là các trạng thái được gọi là sự chú ý, sự mơ mộng, giấc ngủ, giấc mơ, trạng thái bị thôi miên, trạng thái thiền và trạng thái ảo giác.
Chương 11. Nhu cầu và động cơ
Chương 11 trang bị những kiến thức về nhu cầu và động cơ như: định nghĩa khái niệm nhu cầu và khái niệm động cơ, phân loại nhu cầu, thuyết của Abraham Maslow về nhu cầu, một số đặc điểm của nhu cầu và động cơ, một số thuyết về động cơ.
Chương 12. Xúc cảm và tình cảm
Ở chương này tác giả định nghĩa khái niệm xúc cảm và khái niệm tình cảm, phân loại xúc cảm và phân loại tình cảm, các chức năng của xúc cảm, sự khác nhau và mối quan hệ giữa xúc cảm và tình cảm, một số quy luật về xúc cảm và tình cảm.
Chương 13. Ý chí và hành động ý chí
Chương 13 tác giả giới thiệu với chúng ta một số kiến thức về ý chí và hành động cụ thể nêu ý chí là gì, những đặc điểm và phẩm chất của ý chí. Hành động ý chí là gì, những đặc điểm của hành động ý chí, ba giai đoạn của một hành động ý chí hoàn chỉnh. Hành động tự động hóa, kỹ xão và thói quen là như thế nào.
Chương 14. Nhân cách và cấu trúc của nhân cách
Qua chương 14, người học sẽ lĩnh hội những kiến thức về nhân cách và cấu trúc của nhân cách, định nghĩa khái niệm nhân cách, phân biệt sự khác nhau giữa khái niệm nhân cách và khái niệm con người, cá nhân, cá tính, nhân vật, chủ thể; Phân tích đặc điểm và các thuộc tính tâm lý của nhân cách, phân tích cấu trúc của nhân cách.
Chương 15. Sự hình thành và phát triển của nhân cách
Những kiến thức về sự hình thành, phát triển, suy thoái của nhân cách, bên trong đó có những yếu tố quyết định sự hình thành và phát triển của nhân cách, những nguyên nhân của sự suy thoái nhân cách. Đó là toàn bộ nội dung chương 15 tác giả giới thiệu đến chúng ta.
Chương 16. Một số thuyết về nhân cách
Chương này trang bị cho chúng ta một số thuyết về nhân cách: thuyết tâm động học về nhân cách của Sigmund Freud, thuyết nhân văn về nhân cách của Maslow và Rogers, thuyết nhận thức xã hội của Bandura và thuyết của Allport, Cattell, Yesenck, Crae và Costa về nét nhân cách.
Chương 17. Sự phát triển của con người qua các giai đoạn tuổi tác
Chương 17 được bắt đầu bằng vấn đề di truyền và môi trường ảnh hưởng như thế nào đến sự phát triển của con người mà sự phát triển này được quan niệm là sự phát triển về cả ba mặt: thể chất, tâm lý và xẫ hội. Cốt lõi của chương này là những đặc điểm trong sự phát triển của con người qua các giai đoạn. Từ giai đoạn đầu tiên là giai đoạn thụ tinh và hình thành thai nhi trong bụng mẹ cho đến giai đoạn cuối cùng là giai đoạn già yếu rồi chết.
Chương 18. Rối loạn tâm lý và liệu pháp
Chương sau cùng của giáo trình, tác giả cung cấp kiến thức cơ bản về rối loạn tâm lý là gì, hành vi không bình thường là hành vi như thế nào, phân loại các rối loạn tâm lý và các biện pháp điều trị rối loạn tâm lý.
Trên đây là toàn bộ 18 chương của giáo trình Tâm lý học đại cương. Một lượng kiến thức quý giá, bổ ích cho những bạn đam mê và thích nghiên cứu sâu về tâm lý con người. Một điều đặc biệt của giáo trình này là sau mỗi chương, tác giả đều có đưa ra bảng phụ lục so sánh đối chiếu giữa các từ, nhóm từ chuyên ngành tiếng Anh đối chiếu với các từ, nhóm từ chuyên ngành tiếng Việt. Có tất cả 18 bảng với tổng cộng 428 từ, nhóm từ. Việc cung cấp này, cho thấy giáo trình không chỉ trang bị kiến thức chuyên môn mà còn góp phần gia tăng vốn ngoại ngữ cho người học.
Có thể nói, Tác giả đã rất chi tiết, tỉ mỉ, công phu và kỳ công sau 15 năm giảng dạy, nghiên cứu và biên soạn.
Sách hiện có phân phối tại Lầu 2 Khu C, Trung tâm Học Liệu, HungHau Campus.
Phát triển bởi Lạc Việt